• latw-212-1
    Sur içerisindeki tahribat seviyesinden demir pala (No. 212) (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-212-20
    Sur içindeki tahribat tabakasından demir kılıç (No. 212) (çizim). (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)

Sert darbe vurma amaçlı demir kılıç

Dönem
MÖ 570-540, Lidya
Sardeis veya Müze Env. No.
M95.007
Malzeme
Demir
Eserin Türü
Madeni Eser
Metal Eserin Türü
Silah ve Zırh
Yerleşim
Sardis
Alan (Sektör)
MMS/S
Açma
MMS/S 95.2
Locus
MMS/S 95.2 Locus 86
Koordinatlar
E119.2 / S137.5 - S138.3 *104.3
Tanım
Geçmişte demirden olan bıçak ve kabza çekirdeği günümüzde korozyona uğramış vaziyettedir (dışta demir oksit, magnetit, hematit; içte bazı kısımlarda magnetitle kaplanmış limonit); kırık ve onarılmıştır. Kabza çekirdeğinin ucu eksik olabilir. Bıçağın üst tarafı ve kabza çekirdeği bir yay biçimindedir; kesik olan alt tarafı hafif bir S kıvrımına sahiptir. Kabza çekirdeği ortada kabzayla eşit genişliğe sahip bir girintiye, aşağı doğru genişleyerek kabaca yay çizen kavisli bir uca ve silahı alttan destekleyen bir çıkıntıya sahiptir. Kabza çekirdeği sekiz çiviye sahiptir (biri demir, günümüzde limonitle kaplanmış bir magnetite dönüşmüş): girintinin her iki ucunda birer adet, uç kısmında üç adet ve siperinde üç adet. Korunagelen uzunluk 0.60 m (bıçak uzunluğu 0.4655 m), en fazla bıçak genişliği 0.06 m, en fazla kalınlık 0.01 m.
Yorum
Kılıç, Sardeis sur duvarları içindeki antik döneme ait bir yerleşim alanında MÖ 6. yüzyıl ortasına ait tahrip tabakasında bulunmuştur. Bıçak ve kabza çekirdeği muhtemelen metal bir levhanın katlanması suretiyle beraber yapılmıştı. Kılıcın üstü genel olarak kalın, ancak ön ucu ince olabilir; daha açık tonlu, daha az olan yoğunluğu ve eşit kalınlığı nedeniyle restoratör J. Wolfe ön tarafın ayrı şekilde yüksek karbon çelikten bıçağın ortasına örselenmiş olabileceğini düşünmüştür (kişisel görüşme 1998). Kabza çivileri kabza çekirdeğinin bir yüzüne kesinlikle, diğer yüzüne ise olasılıkla levha eklendiğini göstermektedir. Çivilerin sayısı ve yerleri, zaruri olmasa da, girintili kısım, uç ve siperdeki başka malzemelerden (ahşap, kemik ve boynuz gibi) levhaları yansıtıyor olabilir. Kılıç tipi bazen Yunanca kopis veya machaira olarak adlandırılır ve sert darbe vurma amaçlı kullanılırdı. Yunan heyketıraşisi ve vazo resimlerindeki dövüş sahnelerinde betimlerine rastlanmaktadır. En etkileyici betimi “Harmodius vuruşu"dur (Atina'da Tiran Katilleri heykel grubunda). Kılıç bu betimde, arkadan öne doğru omuz üzerinde kavis çizerek savrulmaktadır. Kemikleri, surların diğer tarafındaki tahrip tabakasında bulunmuş olan bir kişinin kafatasındaki dar kesikler bu tip bir kılıç (bu değildir) darbesi sonucu meydana gelmiş olmalıdır (Cahill, “Sardeis'te Pers Tahribi”). Yunan vazo resim sanatındaki betimlerde, hem piyadeler hem de süvariler, hem Yunan hem de oryantalizan kıyafetli figürler bu tip kılıçlarla gösterilmektedir; J. K. Anderson'a göre No. 212 etkili bir piyade kılıcı olabilmek için fazla kısadır (kişisel görüşme, 1998). (Söz konusu süvari kılıcı ve palası biraz daha farklıydı; bunlar yarmak için tasarlanmıştı ve bıçak kısmını kesme hareketiyle kullanarak yani kesilecek şeyin üzerine sürerek, kısa vuruşlar sağlayabilirdi.)
Ayrıca bakınız
Cahill, “Pers Tahribi”.
Kaynakça
Greenewalt ve Rautman 1998, 496-497; Greenewalt 1997, 8-10, 17.
Yazar
CHG