-
1/12 staterlik elektrum sikke. Ön yüz. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile.) -
1/12 staterlik elektrum sikke. Arka yüz. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile.)
1/12 staterlik elektrum sikke
- Dönem
- MÖ 630-600 civarı, Lidya
- Müze
- Selçuk, Efes Müzesi, 100/41/86
- Müze Envanter No.
- 100/41/86
- Malzeme
- Elektrum
- Eserin Türü
- Sikke
- Sikke Birimi
- 1/12 stater
- Sikkenin Darp Edildiği Yer
- Sardis
- Çıkaran Yetkileri
- Officina
- Darphane İşareti Var
- Ofis İşareti Var
- Monogram Var
- Kontrmark Var
- Sikke Define
- Sardis Monograf 13 Katalog
- Yerleşim
- Ephesus
- Tanım
- Staterin bir bölü onikisi ağırlığında elektrum sikke (Efes Kazı Envanteri ART 86/L567). Ön yüz: Kükrer vaziyette başı sağa dönük, ağız kısmında yuvarlak bir şişlik olan aslan. Yelenin uçları aşağı doğru sarkar. Arka yüz: Çukur. Ağırlık 1.1 g, çap 0.0073 m.
- Yorum
- Efes Artemisionu’nda, Arkaik dipteral tapınağın kuzey temelleri altındaki 423 No’lu açmada bulunmuştur. Buluntu yeri, 7 tabaka küçük kireçtaşı levhalardan yapılmış 0.37 m yüksekliğe kadar korunagelmiş, kare bir kaidenin (1.02 x 1.02 m) 12 m doğusudur. Bammer 1988, 1-4, şekil 1-3’de “kült kaidesi” (“Kultbasis,” daha sonra “nördliche Kultbasis,” en son olarak da “Kultbasis D;” olarak adlandırılmıştır, yeri için bakınız; Weissl 2002, şekil 14; Weissl 2003/04, 174, şekil 2 [“KB D”]; Pülz 2009, “Kült Kaidesi D”yi [= “KB D”] ve doğusundaki açma 423 gösteren harita 1–2) olarak adlandırır. Elektron sikke No. 19 kireçtaşı kaideyle birleşen ve kömür, hayvan kemikleri, çanak çömlek ve çok sayıda küçük adak eşyası (statigrafi için Bammer 1988, 2, şekil 1–2; Weissl, 2003/04, 189) içeren küllü tabakada kazılmıştır. Bu tabakadaki değerli buluntuların çokluğu hayret vericidir. Tapınakta, bu zamana kadar bulunmuş olan en fazla sayıdaki (toplam 244 parça) altın objeyi içerir (Pülz 2009, 142, 147, map 1–2), bunların yanı sıra tunç süs eşyaları, ağırlıklı olarak elbise iğneleri, küpeler ve bilezikler (Klebinder-Gauß 2007, 198, şekil 1–2), birkaç fildişi heykelcik, fayans objeler ve birkaç elektrum sikke de bulunmuştur (Bammer 1988). Değerli adak eşyalarını içeren kül tabakasının sözde Kroisos Tapınağı olarak adlandırılan tapınağın temelleri altında olması, tapınağın en geç MÖ 575’e tarihlendirilmesini sağlar (tapınağın yapımın başlangıç tarihi ile igili: Kerschner 1997, 88; Weissl 2002, 343; Ohnesorg 2007, 128–129). Bu alanın statigrafisi ya da seramik buluntuları üzerinde henüz detaylı bir çalışma yapılmamıştır. Bundan dolayı, Arkaik temenos alanında bir ya da birden fazla müteakip birikimin gerçekleşip gerçekleşmediğini söylemek şu an için mümkün değildir. Ayrıca birikintide yer alan objelerin tarihini tam olarak belirlemek mümkün değildir. Arkeoloğun belirttiği “Erken ya da Geçiş Dönemi Korinth” (Bammer 1988a, 23) seramiğinden daha geç çanak çömlek bulunmamıştır ifadesi sayısız Doğu Yunan seramiğini içermediği için ilk değerlendirme olarak görülmelidir. Bu nedenle zaman aralığı MÖ 630 – 575 ile sınırlandırılabilinir.
”Kült Kaidesi D”nin işlevi halen daha tartışmalıdır. A.Bammer bunu mekanlar “yerli halkların bireysel kültü” olarak tasarlandığı için aynı tipteki 3 diğer mimari yapıyla beraber ele alır (Bammer 1988a, 23; Bammer ve Muss 1996, 39–40, şekil 39; Bammer 2001, 14–15, şekil 13). Bu yorum, kült kaidelerinin, kültsel kullanımlarının epigrafik veya arkeolojik buluntularla desteklenmediğini belirten Weissl 2003/04, 177, 184, 188–190, tarafından şüpheyle karşılanmıştır. Weissl, bunların heykel veya adak eşyası kaideleri olabilmelerinin yanı sıra, sunak ya da küçük naiskos için kaideler olabileceklerini belirtir. Nitekim, küllü tabakada bulunmuş, sikke No. 19u da içeren buluntuların “Kült Kaidesi D”nin kullanıldığı döneme (Bammer 1988a, 2) ya da kare kireçtaşı kaidenin terk edilmesinden sonraya ait inşaat faaliyetleri ile ilişkili bir tesviye faaliyetine ait olup olmadıkları kesin değildir. Her halükarda, küllü alan çok geniştir, 20 m’den fazla doğuya doğru genişler ve elektrum sikke No. 19 kireçtaşı kaideden kayda değer bir mesafe olan 12 m uzaklıkta bulunmuştur. Bunun yanı sıra kireçtaşı kaide ve elektrum sikke No. 19 arasındaki işlevsel bağlantı kesin değildir.
- Ayrıca bakınız
- Kroll, “Sardeis Sikkeleri”.
- Kaynakça
- Bammer 1988, 19, Şek. 33; Karwiese 2001, Taf. 3:5; Karwiese 2008b, 239–240, env. no. 295.
- Yazar
- MK, NDC