• latw-219-1
    Mermerden sakallı erkek başı. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile.)
  • latw-219-2
    Mermerden sakallı erkek başı, üstten görünüm. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)

Mermerden sakallı erkek başı

Dönem
MS 3. yüzyıl-5. yüzyıl, Geç Roma
Müze
Manisa, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 1674
Müze Envanter No.
1674
Sardeis veya Müze Env. No.
S61.018
Malzeme
Mermer, Taş
Eserin Türü
Heykel
Heykelin Türü
İnsan Figürü
Yerleşim
Sardis
Alan (Sektör)
RT
Açma
RT 61
Locus
Marble Road
Koordinatlar
E11 / S17.3 *96.46
Tanım
Baş boyundan kırık. Alnı çevreleyen "üç ayrı saç kümesi… ortada iki sıradan oluşan bir ve yanlarda iki…Alın kemik çıkıntısına benzer iki yatay kütle şeklinde plastik olarak modellenmiş…Yüzeyde kazıma şeklinde yatay oluklar, ikisi alnın ortasında ve kaşların hemen üzerinde.” Kaşlar çıkık. “Göz bebeği, delikli pandantif bir kavis şeklindedir, iris kazıma olarak işlenmiş.” Göz altlarında torbalar; ve göz kenarlarında kazıma şeklinde kaz ayakları mevcuttur. Yanak kıvrımları burun deliklerinin kenarlarından bıyık uçlarına doğru genişleyen kısa çizgilerle sonlanır. Bıyık “ağır” ve “kıvrımlı,…çıkıntılı üst dudağının kenarlarını takip edecek şekilde düzgün işlenmiştir. Dudağın ortası üstünde bıyık küçük üçgen bir boşluk bırakarak ayrılır.”…Alt dudağın aşağısında kirli sakal ve ardından çenedeki hacimli kalın buklelerden önce boş bir alan vardır. Çenede sakal, biri çenenin ön kısmında, diğeri altında olmak üzere iki bölüme ayrılır. Buklelerin çoğu kısadır. Alnı çevreleyen saçlarda ve sakalda derin oyuklar kullanılmış; ve bu iki yerde de ‘köprüler’ veya ‘saç destekleri’ vardır. “Kulak büyük deliklere ve derin oyuklara sahiptir.” Alnı çevreleyen saç kümelerinin gerisinde, saç yüzeyi tam işlenmemiştir: başın üstü ve arkası düzgün şekilde yontulmuş ve boynun arkasında iki sıra bukle kaba bırakılmıştır. Alnın üzerindeki orta saç kümesinin hemen gerisinde kazıma işlenmiş Yunanca üç harf bulunur: Χ Μ Γ. (Alıntılar Ramage'den, Hanfmann ve Ramage 1978, 100). Korunagelen yükseklik 0.30 m.
Yorum
Baş yüzü yere dönük halde bir moloz yığınının içinde bulunmuştur. Moloz yığını MS 7. yüzyıla veya daha geç bir döneme ait bir Bizans yoluna zemin oluşturmak amacıyla oluşturulmuştur; baş büyük olasılıkla tüm boy bir heykele aitti. E. Wueste (yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley) yüzün özellikleri ve sakaldan ötürü heykelin olasılıkla idari bir memurdan çok bir entellektüele ait olduğunu düşünmektedir. Başın yarı işlenmiş en üst kısmında ve merkezi saç kümesinin tepesinde yer alan üç harf, heykelin cephesinden görülememekteydi; bu harfler bir akronimdir, Meryem'den doğan İsa'yı işaret eder ve heykeltıraşın veya heykel sahibinin Hıristiyan mezhebine ait olduğunu gösteriyor olabilir. (Hanfmann and Ramage 1978'de ve daha erken yayınlarda harflere değinilmez; yayından sonra, ne anlama geldiği Manisa Müzesi Müdürü H. Dedeoğlu tarafından araştırılmıştır.)
Ayrıca bakınız
Greenewalt, “Giriş”. Bkz.: R2 Cat. 92
Kaynakça
Hanfmann ve Ramage 1978, 100, no. 92 (daha önceki kaynakça ile beraber); Dedeoğlu 2003, 92, Şek. ‘saç destekleri’ için,’ Hollinshead 1998; akronimleri, yorumları ve kaynakçası için, Smith 2002, 150-153.
Yazar
CHG