• latw-215-1
    Tissaphernes’in sapan mermisi. (Crawford H. Greenewalt, jr. şahsi fotoğrafı)

Tissaphernes’in sapan mermisi

Dönem
MÖ 401-395, Geç Lidya (Pers)
Müze
Manisa, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 8225
Müze Envanter No.
8225
Malzeme
Kurşun
Eserin Türü
Madeni Eser
Metal Eserin Türü
Silah ve Zırh
Yerleşim
Şahankaya?
Tanım
Badem biçimli kurşun. Uzatılmış kenarlardan birinde, Yunanca yazıtta okunabilir şekilde sekiz harf vardır; ΤΙCCΑΦΕΡ.Ε... Uzunluk 36 mm, ağırlık 40.423 g.
Yorum
“Son harfler (yazıtın) okunaksızdır, ancak muhtemelen Tissaphernes adının genitif ekini (-in hali) içeriyordu” (Foss 1975, 28). Tissaphernes MÖ 413'ten 395'e kadar Lidya satraplığı yapmıştır. Yunanların amansız bir düşmanıydı, Peloponnesos Savaşı ve Persli Prens Genç Kyros'un tahtı ele geçirmek için gösterdiği başarısız girişimleriyle ilgili Yunan öykülerinin “kötü karakter"iydi. Sapan taşı Kuzey Lidya'da Şahan Kaya yakınında bulunmuş olunmalıdır. Daha geç dönemlerde standartlaşan kurşun kalıptan yapılmış yazıtlı mermerlerin bilinen en eski örneklerindendir. Ksenophon'un Anabasis 3.3.6-4.5'te aktardığına göre ve Foss'un da yazmış olduğu gibi, MÖ 401 yılından önce Tissaphernes’in sapancıları taş mermi kullanmaktaydı; Rodosluların uzun menzilli kurşun sapan mermilerinin Perslerin taş sapan mermileri üzerindeki zaferi, On Bin'lerin geri çekilmiş olmasıyla doğrulanır. Bu durum, Tissaphernes'in daha sonra kurşun mermi tercih etmesinde etken olmuş olabilir. Antik çağ sapan mermileri için, Korfmann 1973.
Ayrıca bakınız
Greenewalt, “Giriş”.
Kaynakça
Foss 1975; Foss 1987; Dedeoğlu 2003, 76, Şek.; Roosevelt 2009, 242.
Yazar
CHG