-
Haliller'den mezar steli. Genel görünüm. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Haliller'den mezar steli, kabartmanın detayı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Haliller'den mezar steli, kabartmanın detayı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Haliller'den mezar steli, kabartmanın detayı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Haliller'den mezar steli, kabartmanın detayı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi) -
Haliller'den mezar steli, yazıtın detayı. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
Haliller'den mezar steli
The Lydians and their World
(2010)
Cat. 11
- Dönem
- MÖ 4.yüzyıl ortalarından hemen sonra, Geç Lidya (Pers)
- Müze
- Ödemiş, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 2767
- Müze Envanter No.
- 2767
- Malzeme
- Mermer, Taş
- Eserin Türü
- Heykel, Yazıt
- Yazıt Turu
- Ölüyle ilgili Yazıt
- Yazıt Dili
- Lidce
- Heykelin Türü
- Stel, Kabartma, İnsan Figürü
- Yazıt Metni
borlλ C III III I artakśaerśaλ
qaλmλuλ dãv rasakaś
śatrabaś kẽmẽd il fak
mẽmuloś kasulis ol?l s
m?ivλ?xxnal? x?orlis kob?si
bad?afulis karolis lis
sforsis ali?krelis badafu
kãnaś sodqλτal? ak k?ik?or?
sid axx? es?λ sadmẽλ xxxλ
ak n?x q?is fensλibid esλ
a?l?x
- Yazıt Çevirisi
- “Kral Artakserkses'in 17. yılında Satrap Rasakes (Rosakes) k. yaptı ” [6 satır çevirilemez] “ Ve her kim buraya [yapıya…] girerse/burayı bozarsa. [mezarı bozan kişiyi lanetleyen eksik bir satırla devam eder]. (Melchert)
- Yazıt Yorumu
- Yerleşim
- Haliller
- Tanım
- Stelin üstünde “yerel bir lyra-volüt tipi anthemion tepe süsü vardır. Palmetin yerini şematik işlenmiş uçan bir kuş almış, kuş kanatları palmet yaprakları yerine geçmektedir” (Roosevelt 2009, 261). Anthemion altındaki kabartmada yüzü sağa dönük bir kadın figürü, üstü örtülü bir taburede oturur, ayaklarını bir ayak taburesine uzatmıştır, önünde duran, yüzü sola dönük, küçük bir figürden bir obje almaktadır. Kadın, arkasından ince bir kurdele veya saç örgüsü sarkan sakkos tipi bir başlık takar. Küçük figür (genç, Gusmani ve Akkan 2004, 139), uzun bir giysi giyer ve ayak taburesinde durur. Sahnenin altında, tersten yazılmış muhtemelen oniki satırdan oluşan Lidce bir yazıt yer alır. İlk on satırın tamamı veya tamamına yakını ve onikinci satırın üç harfi korunmuştur (onbirinci satırın tamamı ve onikinci satırın büyük kısmı stelin kırık olması nedeniyle eksiktir). Birçok kelimenin anlamı bilinmiyor ve çoğu harf siliktir. Buna karşın okunamaz haldeki harfleri içeren birçok kelimenin tanımı güvenilir şekilde yapılabilmiştir. Bir mezar işareti olmasından ötürü stel sahibinin kimliği bilinir. Stelin sahibi, Alikres'in kızı ve Badafus(?) un karısı olan Sforsis'tir (7.satır). İlk üç satırda Kral Artakserkses ve Satrap Rasakas'ın (Rosakes/Roisakes) on yedinci yılından söz edilir. Yazıt mezarın bozulmasını önlemeye yönelik bir formülle sonlanır. Yükseklik 1.84 m; en fazla genişlik 0.50 m; kalınlık 0.20 m.
Çeviri: “Kral Artakserkses'in 17. yılında Satrap Rasakes (Rosakes) k. yaptı ” [6 satır çevirilemez] “ Ve her kim buraya [yapıya…] girerse/burayı bozarsa. [mezarı bozan kişiyi lanetleyen eksik bir satırla devam eder]. (Melchert)
- Yorum
- “Büyük olasılıkla dördüncü yüzyılda yaşanan değişimi yansıtan geleneksel Doğu Yunan veya Batı Anadolu unsurlarının bölgesel işlenişi, burada bir yerel, Lidya değişimi şeklinde karşımıza çıkar” (Roosevelt 2009, 160). Dar kıyafet veya kadın figürün başının arkasından sarkan saç telleri Sardeis'te başka iki mezar stelinde daha görülmektedir (Hanfmann ve Ramage 1978, 157 no. 233 Res. 403; Ramage 1979, 92). MÖ 4. yüzyıl ortalarında görevde olan Satrap Rasakas, Yunan kaynaklarına göre Rosakes/Roisakes göz önüne tutulursa, sözkonusu Pers kralının, aynı adı taşıyan ilk iki Pers kralından ziyade, III. Artakserkses (MÖ 358-338 arası hakim olan) olduğu anlaşılır. Bu durumda, stel büyük olasılıkla MÖ 342/1 yılına tarihlenir.
- Ayrıca bakınız
- Melchert, “Lidya Dili”; Baughan, “Lidya Gömü Gelenekleri”.
- Kaynakça
- Gusmani ve Akkan 2004; Roosevelt 2009, 159-160, 250-251.
- Yazar
- CHG