• latw-34-10
    Mermer Kybele Naiskosu, ön yüzü. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile.)
  • latw-34-20
    Mermer Kybele Naiskosu. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-22
    Kybele Anıtı, Sardeis’teki Geç Roma Havrası’nda yeniden kullanıldığının keşfi esnasında, arkeolog David Mitten ile (No. 34). (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-40
    Mermer Kybele Naiskosu. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-50
    Mermer Kybele Naiskosu. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-60
    Mermer Kybele Naiskosu. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-70
    Kybele Anıtı, No. 34: yan, çizim. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-80
    Kybele Anıtı, No. 34: arka, çizim. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)
  • latw-34-90
    Kybele Anıtı: yanı, çizim. (Telif hakkı Sart Amerikan Hafriyat Heyeti / Harvard Üniversitesi)

Mermer Kybele Naiskosu

The Lydians and their World (2010) Cat. 34
Dönem
MÖ 540-530, Geç Lidya (Pers)
Müze
Manisa, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 4029
Müze Envanter No.
4029
Sardeis veya Müze Env. No.
S63.051
Malzeme
Mermer, Taş
Eserin Türü
Heykel
Heykelin Türü
Naiskos, Kabartma, İnsan Figürü
Yerleşim
Sardis
Alan (Sektör)
Syn
Açma
Syn 63
Locus
Syn MH Spolia
Koordinatlar
E73.5 / N17.2 - N17.7 *97.25 - 96.75
Tanım
Dikdörtgen tapınağı temsil etmesi için oyulmuş beyaz mermer blok; ön cepheye ayakta duran tanrıça işlenmiştir. Tapınak sütunlar ile temsil edilmiştir, her köşede birer tane ve her iki cephenin ortasında ve arka yüzünde birer adet sütun bulunmaktadır; sütunların arasına üç sıra alçak kabartma figür işlenmiştir. Sütun başlıklarının ve tanrıça başının yer aldığı anıtın tepe kısmı daha geç bir dönemde tıraşlanmış; sütun başlığına ait bir parça korunagelmiştir (ve restore edilmiştir). Tanrıça yüksek kabartma şeklinde işlenmiştir. Ayakta duran tanrıçanın dökümlü elbisesi ayaklarına kadar uzanır, ayakları hafifçe birbirinden ayrık, sol kolu yanda, sağ kolu göğsü üzerinde çaprazlama halde tasvir edilmiştir (Hanfmann'a göre muhtemelen bir aslan tutmaktadır); her iki yandan yılanlarla (?) çevrilidir; baş kısmı eksiktir. Sütunlar torus kaideli ve yivli kasnaklar halinde; başlık parçası volütlü, İon düzeninde bir sütuna ait olmalıdır. Anıtın her iki yanında on iki panel bulunur (her bir yanda üçer friz halinde iki sıra şeklinde altı panel vardır). Panellerde cepheye dönük birer figür bulunur: Koreler, dansçılar, çömelmiş vaziyette huni şeklinde kaplar tutan satyrler (biri omuzunda şarap postuyla, diğeri bir hayvanla). Arka cephede, altı panelde (iki sıra halinde üçer friz şeklinde) gruplar halinde figürler bulunur: bir ağacı çevreleyen uçan kuşlar; birbirine bakan domuz ve aslan, ortadaki ağacı yanlardan çevreler (üst sıra); bir erkek figür ve aslanın mücadelesi; bir sürücüsü olan atlı araba (orta sıra); kentauros; birbirleriyle ilişkili üç figür muhtemelen biri kadın ikisi erkek (alt sıra). Korunagelen yükseklik 0.62 m; genişlik 0.41 m (önde), 0.57 m (arkada); derinlik 0.33 m (solda), 0.442 m (sağda).
Yorum
Sardeis'te, Geç Roma Sinagogu'nda devşirme malzeme olarak kullanılmıştır. Anıt, muhtemelen Sardeis'teki Kybele Tapınağı’na ait bir adak sunağıydı. Anıtla ilgili birçok soru vardır. Naiskos gerçek bir yapının kopyası mı; eğer öyleyse, gerçek yapının unsurlarına ne ölçüde benzemekte? Önden arkaya doğru kısalan oranları, (Lidya tapınak oranlarına dair hiçbir şey bilinmese de) muhtemelen küçük ölçülü yapı sunaklarının geleneksel formuyla ilgilidir. Yanlarda ve geride yer alan figürlü frizler bağımsız tapınak sütunlarının gerisinde duran duvarlarda veya duvara bağlı sütunların arasında veya sütunlar arasındaki paravanlarda yer alan sahnelere benziyor mu? Yapı temelde İon düzenindedir. Arkadaki paneller tasvir edici niteliktedir. Bazıları, Yunan sanatıyla ikonografik veya tematik paralellik göstermektedir; örn., domuz, aslan ve ağaç, Peleus efsanesiyle; Herakles ve Nemea aslanı mücadelesiyle; birbiriyle ilişkili figürler Klytemnestra-Aegisthus-Agamemnon veya Orestes-Klytemnestra-Aegisthus'la paralellik göstermektedir.
Ayrıca bakınız
Greenewalt, “Lidya Tanrıları”; Cahill, “Sardeis Şehri”. Bkz.: R2 Cat. 7
Kaynakça
Hanfmann ve Ramage 1978, 43-51, no. 7; Hanfmann 1983a, 92; Hanfmann 1983b, 224; Dedeoğlu 2003, 44, Şek.
Yazar
CHG

İlgili eserler