• latw-174-1
    Toptepe'den bir çift altın çıngırak. (Vedat Nedim Tör Müzesi'nin izni ile.)

Toptepe'den bir çift altın çıngırak

Dönem
MÖ 6.yüzyıl sonu-5.yüzyıl başı, Geç Lidya (Pers)
Müze
Uşak, Arkeoloji Müzesi, 1.95-96.96
Müze Envanter No.
1.95-96.96
Sardeis veya Müze Env. No.
Uşak 1.95-96.96
Malzeme
Altın
Eserin Türü
Madeni Eser
Metal Eserin Türü
Diğer
Yerleşim
Toptepe Tumulus
Tanım
“Neredeyse aynı görünümlü olan iki adet makara biçimli çıngırak. İkisi de iç bükey profilli bir yan yaprak ve diskleri desteklemek için uçlarda yukarı dönen bir merkezi silindirik tüpten oluşan disk biçimli iki uç parçasıyla formlandırılmıştır. Boyayla oluşturulmuş yüzlerinde bir tanesinde on yedi, diğerinde on beş içiçe geçmiş halka vardır. Çıngırağın kenarları içe çökmüştür. Bunlar soyguncuların içinden gelen sesin ne olduğunu anlamak için çıngırağı açmaları sırasında meydana gelmiştir. Birinin içindeki parçaların çıkarılmış olmasından ötürü iki çıngırağın ağırlıkları farklıdır. Yükseklik 3.2 ve 3.2 cm, çap 5.6 ve 3 cm, ağırlık 31.2 ve 51.9 gr.

Bu tip çıngıraklar belki çiftler halinde bir çubuğa geçirilip bir çeşit sistrum olarak kullanılıyordu. Sardeis'te Mezar 213'te bulunan, bir ucunda telden ondokuz adet içiçe geçmiş daire olan ve yirmiyedi adet top içeren (yaklaşık çap 2.2 mm, tüm ağırlık 2.4 gr.) altın çıngırak (ya da muhtemelen bir makara)” (5.3 cm çapında ve 3.2 cm yüksekliğinde), No. 135 bu örneğe çok benzemektedir. Mezarda ayrıca on yedi adet obje daha bulunmuştur - iki bronz ayna, bir gümüş omphalos phiale ve gümüş kase, kadıköy taşından altın kakmalı mühür, iki altın yüzük, altın ve kadıköy taşından kolye, pişmiş toprak ampulla, pişmiş toprak açık kandil ve yedi adet taş alabastron. von Bothmer, İzmir'de Iasos'tan; Kıbrıs'tan ve iki tane Rhodos-Ialysos'tan olmak üzere Paris, Clercq Koleksiyonu'nda dört çift çıngırak daha olduğunu aktarır. Yapım tekniği, British Museum'da yer alan MÖ 5. yüzyıl sonuna ait bir çift altın küpe makarasıyla (GR 1872.6-4.845-6) görünürde aynıdır. Bunda da boyayla oluşturulmuş yüzünde içiçe geçmiş halkalar vardır. Halikarnassos'ta Karialı Prensesin Mezarı'nda bulunan küpelerin yapımı farklı olsa da yüzlerinde aynı içiçe geçmiş halkalar vardır” (Özgen ve Öztürk 1996).

Yorum
Sardeis, Toptepe Tümülüsü. Karşılaştırma için No. 135
Ayrıca bakınız
Özgen, “Lidya Hazinesi”; Baughan, “Lidya Gömü Gelenekleri”.
Kaynakça
Özgen ve Öztürk 1996, no. 120.
Yazar
İÖ